Spreken over boven gaat over beneden

In deze tijd lijkt alles, ook de maatschappij, steeds sterker te veranderen. Vele eeuwen kende men in onze westerse wereld één religie die het hele leven beheerste, het Rooms Katholicisme. Wanneer de Reformatie haar intrede doet, gaan er door allerlei afscheidingen steeds meer kerken ontstaan. Op den duur zou met name in Nederland de maatschappij sterk verzuild raken. Waar tijdens de Tweede Wereldoorlog meer werd samengewerkt, zou na 1945 de verzuiling weer in alle glorie aan de dag treden. Maar er kwam vervolgens ook een proces van ontkerkelijking op gang. Zo ontstond er een nieuwe zuil, de humanistiek. Er liepen dus overal duidelijke grenzen, zoals die tussen gelovigen en ongelovigen.

Thans gaan die grenzen vervagen; de ontzuiling is een feit geworden. Ook de grenzen tussen gelovigen en ongelovigen is aan het vervagen. Dat komt omdat veel gelovigen anders zijn gaan denken, en aan de andere kant de ongelovigen de religieuze dimensie van de werkelijkheid zijn gaan ontwaren. Gelovigen en ongelovigen hebben vaak beiden het traditionele geloof verlaten, om beiden het mysterie der werkelijkheid te ontdekken via hun verwondering over al wat bestaat.

Wat traditioneel werd gezegd over boven komt van beneden, zoals prof. dr. Harry Kuitert al constateerde. Maar oude verhalen over boven kunnen pas weer zin krijgen als je ze leest als vertellingen over beneden. In feite gaat wat over boven wordt gezegd over beneden. Wat mensen over boven beweren is ontleend aan beneden. Wie dat doorziet kan vervolgens zeggen: beneden zegt dingen over boven, maar die gaan in feite over beneden.