Mr.drs. Johan de Wit

Mr. drs. Johan de Wit is onze voorganger. Hij is in Leiden en in Kampen opgeleid tot jurist en theoloog. Naar eigen zeggen heeft hij zijn theologische studie ervaren als een heel uitgebreide cursus algemene ontwikkeling.

 

De verbeelding waartoe de menselijke geest in staat is, blijft hem verwonderen en vanuit die verwondering spoort hij ons aan tot zelfonderzoek.

Alles begint en eindigt bij het kennen van jezelf en wat ons is overgeleverd uit de oude boeken en met name de leringen en uitspraken van Jezus helpen ons daarbij. Door het filter van de man uit Nazareth kunnen wij de wereld anders zien dan wij gewend zijn en dat is, aldus Johan de Wit, het grote geheim van religieus zijn.

 

De vrijzinnigheid is voor hem de enige geloofsrichting waarin het raadsel van de verhouding tussen God en mens en ons bestaan in deze wereld op een aanvaardbare en voorstelbare manier ter sprake gebracht wordt.


Overdenkingen:
de rijke jongeling
19 november 2023
In de storm
22 oktober 2023
De grensoverschrijdingen van Jezus
10 september 2023
De zaligsprekingen
18 juni 2023
Het vijfde gebod (eert uw vader en moeder)
14 mei 2023
paasoverdenking
09 april 2023
Oordelen
19 maart 2023
De schepping
19 februari 2023
schepping of evolutie
22 januari 2023
kerstoverdenking 2022
25 december 2022
Het offer van Abraham
20 november 2022
Zorgen voor de dag van morgen
16 oktober 2022
De menselijke geest
18 september 2022
herbezinning
04 september 2022
Pinksteroverdenking
05 juni 2022
De Christus van Paulus
15 mei 2022
Paasoverdenking
17 april 2022
Jotam
20 maart 2022
De onzekerheid van de ziel
20 februari 2022
Overdenking (Jezus en de armen)
16 januari 2022
Kerstoverdenking Zeist
25 december 2021
Grenzen van het ego
12 december 2021
Ruth
21 november 2021
Twijfels
17 oktober 2021
Overdenking (Jeremia en Jezus)
19 september 2021
Overdenking (David en Goliath)
15 augustus 2021
demonen
13 juni 2021
Pinksteroverdenking
23 mei 2021
Kerstoverdenking 2020
25 december 2020
150 jaar vrijzinnigheid
22 november 2020
De rijke jongeling
18 oktober 2020
Omgang met elkaar
20 september 2020
overdenking
16 augustus 2020
de creativiteit van eva
21 juni 2020
Paasboodschap 2020
12 april 2020
overdenking Jezus
16 februari 2020
Overdenking Simson
19 januari 2020
kerstoverdenking
25 december 2019
de vrijheid van Paulus
15 december 2019
overdenking
24 november 2019
spiritualiteit toen en nu
20 oktober 2019
Overdenking (wantrouwen machthebbers)
15 september 2019
klein en groot
01 september 2019
Pinksteroverdenking
09 juni 2019
de vrouw
19 mei 2019
paasoverdenking
21 april 2019
de verzoekingen van Jezus
17 maart 2019
vergankelijkheid
17 februari 2019
de zin van religie
20 januari 2019
spiritualiteit van kerst
25 december 2018
Het kinderpardon
09 december 2018
Vertrouwen
09 december 2018
overdenking (verlies van godsbeelden)
25 november 2018
Overgangen
21 oktober 2018
De anderen
02 september 2018
De richting van je leven
17 juni 2018
Overdenking Pinksteren (bezinning)
20 mei 2018
paasoverdenking
01 april 2018
innerlijke tegenkracht
18 maart 2018
De verlamde man
19 februari 2018
Toren van Babel
21 januari 2018
Kerstoverdenking
25 december 2017
Job
26 november 2017
De zondebok
15 oktober 2017
Het tiende gebod
17 september 2017
vrijheid
03 september 2017
overdenking Pinksteren
04 juni 2017
Meimaand Mariamaand
14 mei 2017
Overdenking Pasen 2017
16 april 2017
Blijf niet staren op wat vroeger was
19 maart 2017
Het nut van religie
19 februari 2017
overdenking kerst
25 december 2016
Beloften
11 december 2016
De roeping van Mozes
20 november 2016
Licht
16 oktober 2016
De ongrijpbaarheid van de liefde
18 september 2016
Schuld en schaamte
03 juli 2016
Angst
19 juni 2016
Pinksterpreek
15 mei 2016
Paaspreek
27 maart 2016
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan
21 februari 2016
Het vijfde gebod
17 januari 2016
Kerstpreek 2015
25 december 2015
Menselijk tegenover
21 juni 2015
De trooster, heilige geest
17 mei 2015
Macht
15 maart 2015
Grondhoudingen van het koninkrijk
15 februari 2015
Kerstpreek 2014
25 december 2014
Richteren11: 29-35
16 november 2014
Correcties van de ziel
19 oktober 2014
Lazarus
21 september 2014
Licht
18 mei 2014
Paaspreek 2014
20 april 2014
De heilige geest
16 maart 2014
De bruiloft te Kana
16 februari 2014
De verloren zoon
19 januari 2014
Identiteit
17 november 2013
Eerbied voor de schepping
20 oktober 2013
Onze schaduw
15 september 2013
De ander
16 juni 2013
Pinksterpreek
19 mei 2013
Luchtfietserij
21 april 2013
Paaspreek 2013
31 maart 2013
Het koninkrijk van Jezus
17 maart 2013
Bildung
17 februari 2013
Wetenschap en wijsheid
27 januari 2013
kerstpreek 2012
25 december 2012
Wat blijft en voorbijgaat
18 november 2012
Geest
21 oktober 2012
Religie
16 september 2012
Verlangen naar eenheid
17 juni 2012
Het buitenissige
20 mei 2012
De kunst van het liefhebben
18 maart 2012
Verwachtingen
19 februari 2012
Idealisme
29 januari 2012
kerstpreek 2011
24 december 2011
Mens en tijd
20 november 2011
Vrijzinnigheid
16 oktober 2011
Wat beweegt ons?
04 september 2011
Het verlangen naar macht
15 mei 2011
Het verlangen naar macht
17 april 2011
Religie en wetenschap
20 maart 2011
Beeldvorming
20 februari 2011
De grenzen van het ego
23 januari 2011
Kerstpreek 2010
25 december 2010
Richting zoeken
27 november 2010
Metamorfosen
21 november 2010
Het goede leven
19 september 2010
Het 7e zegel
20 juni 2010
Hoeders
18 april 2010
Het onzichtbare christendom
21 maart 2010
Mozes
21 februari 2010
Simson
17 januari 2010
De Christus
15 november 2009
Hebben en zijn
18 oktober 2009
Een eigen weg
06 september 2009
Bevrijding door liefde
05 juli 2009
De verborgen Jezus
21 juni 2009
Leven in verhalen
17 mei 2009
Betekenis van het Evangelie
19 april 2009
De ander
15 maart 2009
Geest van de waarheid
15 februari 2009
God als geheim in ons leven
25 januari 2009
Kerstpreek 2008
25 december 2008
Verzet en overgave
21 december 2008
Tien geboden
16 november 2008
Relatie mens/natuur
19 oktober 2008
Het mysterie mens
21 september 2008
De geest
18 mei 2008
Liefde als leidraad
20 april 2008
Symbolen
13 april 2008
Exodus
30 december 2007
De 2e kant van de mens
16 december 2007
Geloven in de toekomst
09 december 2007
Natuur
02 december 2007
Trouw aan jezelf
26 november 2007
Projectie
19 november 2007
Geloof, hoop en liefde
12 november 2007
Vergeving
05 november 2007
Het leven als geschenk
28 oktober 2007
Ziel en geest
21 oktober 2007
Hoop
14 oktober 2007
Onderweg
07 oktober 2007
Martha en Maria
30 september 2007

Hoop

Wij kennen vier seizoenen en bij ieder seizoen horen specifieke beelden en associaties. Als je mensen vraagt naar wat ze voelen bij zomer en winter, dan kun je nog wel eens verschillende reacties krijgen, maar bij herfst en bij lente krijg je veelal steeds dezelfde antwoorden. Bij herfst is het gevoel van verval en van afsterven overheersend, bij lente hoor je vaak iets over bloei, over nieuw leven, over lentekriebels of lenteprikkels. Lente staat voor nieuwe hoop, een opgewekt gemoed, de drang om nieuwe dingen aan te pakken. Ik ken dat zelf ook, als de eerste zonnige lentedagen zich aanbieden, dan ga ik nadenken over verbeteringen die ik zou kunnen aanbrengen aan het schip, ga ik voornemens maken om mijn werkruimte opnieuw te organiseren en begin ik te peinzen over de manier waarop wij elkaar het vrijzinnig geloven misschien nog beter en gevoeliger kunnen doorgeven. Deze gedachten bespringen me nooit in de winter of in de herfst, maar juist wel in de lente.

Je staat er niet zo bij stil, maar in lang niet alle landen heb je vier seizoenen. In tropische landen bij voorbeeld heb je eigenlijk maar twee duidelijke seizoenen, de natte tijd en de droge. De overgangsperioden daartussen zijn maar heel kort en eigenlijk niet te vergelijken met onze herfst en onze lente. In de poolstreken heb je een donkere tijd en een lichte tijd, maar echte seizoenen zoals bij ons die heb je daar niet.

Maar bij ons is de lente een tijd van beloftes, een korte tijd van de hoop. Misschien komt dat wel doordat Nederland uit zijn aard eigenlijk helemaal niet zo'n geschikt land is om je te vestigen. Ik hoorde laatst een wetenschapper zeggen dat ons land in de antieke tijd werd beschouwd als een onleefbare plek. Het was een moerasgebied aan het eind van drie grote rivieren, dat beurtelings werd overstroomd en droog kwam te liggen. Een tochtig deltagebied, waar je je huis of je hut op een verhoging moest bouwen om niet altijd met natte voeten door je perceeltje grond te waden.

Toen Karel V in 1555 afstand van de regering deed, droeg hij Duitsland over aan zijn broer Ferdinand en Philips II zijn zoon kreeg Napels en Sicilië. Een beetje als pleister op de wonde kreeg hij ook de lage landen bij de zee, de Nederlanden. Deze spaanse koning zal met gemengde gevoelens ons oninteressante gebied hebben aanvaard en hij wist dan ook niet veel vindingrijkers te verzinnen dan een nieuwe belasting, de tiende penning. Philips deed zijn laaggelegen onderdanen daar bepaald geen plezier mee, maar hij dacht het te kunnen compenseren door ons de inquisite te geven, die alle ketters op de brandstapel zette om te verhinderen dat ze eeuwig in de hel zouden branden. Maar de meeste Nederlanders namen toch liever het risico van het eeuwig hellevuur dan een halfuurtje op de brandstapel. Maar dit uitdrukkelijk terzijde, al blijft het heel interessant dat wij een van de zeer weinige landen zijn, misschien wel het enige, dat een zelfstandige natie is geworden door een geloofsopstand.

Naast de hoop die telkens herleeft, denk ik dat de lente ons vooral attent maakt op de veerkracht die de natuur telkens weer laat zien. Uit ogenschijnlijk dode takken en struiken ontspringen groene stronkjes, die reikhalzend naar het licht staan en die een onstuitbare drang hebben om zich te ontwikkelen. Waar eerst niets anders was dan dood hout, daar zie je nu vers groen, veelbelovende bloesemknoppen en een bont palet van kleuren van alle planten en bloemen die het leven in zich opzuigen.

Dat is de veerkracht van de natuur. Maar in mensen kom je ook veerkracht tegen, een geesteshouding die ze de kracht geeft om steeds weer op te staan en steeds weer opnieuw te beginnen, hoe groot de tegenslagen ook zijn en hoe hopeloos hun situatie ook lijkt. Dat is iets heel bijzonders, iets dat je imponeert en met verbazing vervult als je ermee te maken krijgt.

Je kon het zien na de tsunami die Sri Lanka en Thailand trof. Ik heb beelden gezien van mensen die alles kwijt waren geraakt, hun huis, hun vissersboot waar ze voor hun bestaan afhankelijk van waren, familieleden, alles. Maar die mensen waren de boel aan het opruimen zo goed en zo kwaad als het kon en een vrouw die werd gevraagd of ze voldoende hulp van de regering kregen zei: wij hebben nooit hulp van deze regering gehad en dat kan me ook niet schelen. Wij hebben hier vroeger alles op eigen kracht opgebouwd en dat doen we nu ook weer. Zelf, met onze eigen handen en met de dingen die we kunnen maken. En dat zal ons ook heus wel lukken, ook al kost het meer tijd dan we zouden willen.

De stichters van ons land moeten ook veel veerkracht hebben gehad. Als je de vaderlandse geschiedenis erop naleest en als je dan ziet hoe groot het spaanse rijk was en hoe krakkemikkig het verzet hier in het begin was, geen leger, geen geld, geen bondgenoten van betekenis, nederlaag op nederlaag, dan verbaas je je over de hardnekkigheid waarmee die strenge voorvaderen zich tussen alle onderlinge godsdiensttwisten door hebben verzet tegen het machtigste rijk op de toen bekende wereld. Maar als je er dieper over nadenkt, dan laat het zich wel verklaren. Die voorvaderen van ons hadden een ideaal, ze hadden een toekomstvisioen voor ogen. Ze hadden een droom: de droom van een vrij land waarin je niet meer behoefde te beven voor een bezoek van de inquisitie of een gril van de landvoogd. En dat is waarschijnlijk het geheim van de veerkracht in mensen: een doel voor ogen hebben waarvoor ze willen gaan en waarvoor ze offers willen brengen. Je ziet steeds weer dat als mensen hun idealen kunnen delen, dat ze er dan ook alles voor over hebben en steeds weer de veerkracht kunnen opbrengen om de tegenslagen te verwerken en zich te herstellen van de klappen die ze krijgen. Maar dat doel, dat ideaal, dat is wat ze door doet gaan. Dat geeft ze de wil en de standvastigheid om vol te houden.

In ieder mensenleven krijg je met tegenslagen te maken, met situaties die uitzichtloos lijken. En als je je zelf dan geen doel meer kunt stellen, dan kun je ook je veerkracht niet aanboren, want je weet niet waarvoor je het doet. Je doel voor ogen houden, dat geeft je de stimulans om het ongedachte te verwezenlijken en het onmogelijk geachte te bereiken. Want dat toekomstbeeld, die vastbeslotenheid om te bereiken wat je in je gedachten houdt, dat is als het mosterdzaadje in het evangelie. Het is klein en het is nietig, maar het groeit. Het groeit omdat je gelooft dat het groeien zal als je blijft werken aan het koesteren van dat zaadje. Dat geloof geeft veerkracht en dat geloof doet inderdaad die bergen verzetten waar de bijbel het af en toe over heeft.

Ik weet dat het erop lijkt alsof wij tot zulk geloof in onze tijd niet meer in staat zijn. De afbrokkeling van onze onderlinge solidariteit, het onbehagen over alles wat steeds maar niet in orde lijkt te komen, de bijna lachwekkende bureaucratie waar we soms tegenop lopen.

Het tast je veerkracht aan omdat je niet meer weet waarvoor je het allemaal zou moeten verdragen. Je ziet het verband niet meer tussen je inspanningen en het resultaat daarvan omdat, als er iets tot stand komt, dat een paar jaar later weer heel anders blijkt te moeten. Dat kan moedeloos en vermoeid maken, maar het toegeven daaraan is niet goed. Het is niet goed omdat er dan zeker niets ten goede zal veranderen. En het is ook niet goed omdat je de krachten dan niet aanboort die de schepper ons gaf toen hij ons veerkracht gaf.

Wie zijn veerkracht aanboort, is tot ongedachte dingen in staat. Het begint met een overtuiging, een idee zo klein als een mosterdzaadje. En dan, door met hart en ziel te doen wat je denkt te moeten doen, dan gebeurt het. De lente maakt ons er ieder jaar op attent. En daar kunnen we wat aan hebben, want alles in het evangelie zegt: heb liefde voor wat je doet en als je die niet hebt, zoek dan waar je je liefde wel aan kwijt wilt. Begin steeds opnieuw, doe dat voor het leven omdat het leven daarom vraagt. Ik zeg het tot besluit naar een gedicht van Christa Peikert.

(naar een gedicht van Christa Peikert)

Je kunt de eerste toon zijn van een lied
dat door iedereen in vreugde wordt gezongen
Je kunt de eerste vonk zijn voor een vuur
dat iedereen verwarmt
Je kunt de eerste graankorrel op een akker zijn
die brood geeft als er honger is
Je kunt de eerste druppel van een bron zijn
die levenswater geeft aan droog en dor bestaan
Je kunt de eerste pas zijn
die alle voeten leid naar idealen.