Mr.drs. Johan de Wit

Mr. drs. Johan de Wit is onze voorganger. Hij is in Leiden en in Kampen opgeleid tot jurist en theoloog. Naar eigen zeggen heeft hij zijn theologische studie ervaren als een heel uitgebreide cursus algemene ontwikkeling.

 

De verbeelding waartoe de menselijke geest in staat is, blijft hem verwonderen en vanuit die verwondering spoort hij ons aan tot zelfonderzoek.

Alles begint en eindigt bij het kennen van jezelf en wat ons is overgeleverd uit de oude boeken en met name de leringen en uitspraken van Jezus helpen ons daarbij. Door het filter van de man uit Nazareth kunnen wij de wereld anders zien dan wij gewend zijn en dat is, aldus Johan de Wit, het grote geheim van religieus zijn.

 

De vrijzinnigheid is voor hem de enige geloofsrichting waarin het raadsel van de verhouding tussen God en mens en ons bestaan in deze wereld op een aanvaardbare en voorstelbare manier ter sprake gebracht wordt.


Overdenkingen:
De wonderbaarlijke visvangst
20 oktober 2024
de onrechtvaardige rentmeester
22 september 2024
Godsbeelden
16 juni 2024
Pinksteren
19 mei 2024
religie en natuur
21 april 2024
Pasen
31 maart 2024
De zaaier
18 februari 2024
De plaats die je inneemt
21 januari 2024
licht en liefde
25 december 2023
de rijke jongeling
19 november 2023
In de storm
22 oktober 2023
De grensoverschrijdingen van Jezus
10 september 2023
De zaligsprekingen
18 juni 2023
Het vijfde gebod (eert uw vader en moeder)
14 mei 2023
paasoverdenking
09 april 2023
Oordelen
19 maart 2023
De schepping
19 februari 2023
schepping of evolutie
22 januari 2023
kerstoverdenking 2022
25 december 2022
Het offer van Abraham
20 november 2022
Zorgen voor de dag van morgen
16 oktober 2022
De menselijke geest
18 september 2022
herbezinning
04 september 2022
Pinksteroverdenking
05 juni 2022
De Christus van Paulus
15 mei 2022
Paasoverdenking
17 april 2022
Jotam
20 maart 2022
De onzekerheid van de ziel
20 februari 2022
Overdenking (Jezus en de armen)
16 januari 2022
Kerstoverdenking Zeist
25 december 2021
Grenzen van het ego
12 december 2021
Ruth
21 november 2021
Twijfels
17 oktober 2021
Overdenking (Jeremia en Jezus)
19 september 2021
Overdenking (David en Goliath)
15 augustus 2021
demonen
13 juni 2021
Pinksteroverdenking
23 mei 2021
Kerstoverdenking 2020
25 december 2020
150 jaar vrijzinnigheid
22 november 2020
De rijke jongeling
18 oktober 2020
Omgang met elkaar
20 september 2020
overdenking
16 augustus 2020
de creativiteit van eva
21 juni 2020
Paasboodschap 2020
12 april 2020
overdenking Jezus
16 februari 2020
Overdenking Simson
19 januari 2020
kerstoverdenking
25 december 2019
de vrijheid van Paulus
15 december 2019
overdenking
24 november 2019
spiritualiteit toen en nu
20 oktober 2019
Overdenking (wantrouwen machthebbers)
15 september 2019
klein en groot
01 september 2019
Pinksteroverdenking
09 juni 2019
de vrouw
19 mei 2019
de zin van religie
20 januari 2019
spiritualiteit van kerst
25 december 2018
Het kinderpardon
09 december 2018
Vertrouwen
09 december 2018
overdenking (verlies van godsbeelden)
25 november 2018
Overgangen
21 oktober 2018
De anderen
02 september 2018
De richting van je leven
17 juni 2018
Overdenking Pinksteren (bezinning)
20 mei 2018
paasoverdenking
01 april 2018
innerlijke tegenkracht
18 maart 2018
De verlamde man
19 februari 2018
Toren van Babel
21 januari 2018
Kerstoverdenking
25 december 2017
Job
26 november 2017
De zondebok
15 oktober 2017
Het tiende gebod
17 september 2017
vrijheid
03 september 2017
overdenking Pinksteren
04 juni 2017
Meimaand Mariamaand
14 mei 2017
Overdenking Pasen 2017
16 april 2017
Blijf niet staren op wat vroeger was
19 maart 2017
Het nut van religie
19 februari 2017
overdenking kerst
25 december 2016
Beloften
11 december 2016
De roeping van Mozes
20 november 2016
Licht
16 oktober 2016
De ongrijpbaarheid van de liefde
18 september 2016
Schuld en schaamte
03 juli 2016
Angst
19 juni 2016
Pinksterpreek
15 mei 2016
Paaspreek
27 maart 2016
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan
21 februari 2016
Het vijfde gebod
17 januari 2016
Kerstpreek 2015
25 december 2015
Menselijk tegenover
21 juni 2015
De trooster, heilige geest
17 mei 2015
Macht
15 maart 2015
Grondhoudingen van het koninkrijk
15 februari 2015
Kerstpreek 2014
25 december 2014
Richteren11: 29-35
16 november 2014
Correcties van de ziel
19 oktober 2014
Lazarus
21 september 2014
Licht
18 mei 2014
Paaspreek 2014
20 april 2014
De heilige geest
16 maart 2014
De bruiloft te Kana
16 februari 2014
De verloren zoon
19 januari 2014
Identiteit
17 november 2013
Eerbied voor de schepping
20 oktober 2013
Onze schaduw
15 september 2013
De ander
16 juni 2013
Pinksterpreek
19 mei 2013
Luchtfietserij
21 april 2013
Paaspreek 2013
31 maart 2013
Het koninkrijk van Jezus
17 maart 2013
Bildung
17 februari 2013
Wetenschap en wijsheid
27 januari 2013
kerstpreek 2012
25 december 2012
Wat blijft en voorbijgaat
18 november 2012
Geest
21 oktober 2012
Religie
16 september 2012
Verlangen naar eenheid
17 juni 2012
Het buitenissige
20 mei 2012
De kunst van het liefhebben
18 maart 2012
Verwachtingen
19 februari 2012
Idealisme
29 januari 2012
kerstpreek 2011
24 december 2011
Mens en tijd
20 november 2011
Vrijzinnigheid
16 oktober 2011
Wat beweegt ons?
04 september 2011
Het verlangen naar macht
15 mei 2011
Het verlangen naar macht
17 april 2011
Religie en wetenschap
20 maart 2011
Beeldvorming
20 februari 2011
De grenzen van het ego
23 januari 2011
Kerstpreek 2010
25 december 2010
Richting zoeken
27 november 2010
Metamorfosen
21 november 2010
Het goede leven
19 september 2010
Het 7e zegel
20 juni 2010
Hoeders
18 april 2010
Het onzichtbare christendom
21 maart 2010
Mozes
21 februari 2010
Simson
17 januari 2010
De Christus
15 november 2009
Hebben en zijn
18 oktober 2009
Een eigen weg
06 september 2009
Bevrijding door liefde
05 juli 2009
De verborgen Jezus
21 juni 2009
Leven in verhalen
17 mei 2009
Betekenis van het Evangelie
19 april 2009
De ander
15 maart 2009
Geest van de waarheid
15 februari 2009
God als geheim in ons leven
25 januari 2009
Kerstpreek 2008
25 december 2008
Verzet en overgave
21 december 2008
Tien geboden
16 november 2008
Relatie mens/natuur
19 oktober 2008
Het mysterie mens
21 september 2008
De geest
18 mei 2008
Liefde als leidraad
20 april 2008
Symbolen
13 april 2008
Exodus
30 december 2007
De 2e kant van de mens
16 december 2007
Geloven in de toekomst
09 december 2007
Natuur
02 december 2007
Trouw aan jezelf
26 november 2007
Projectie
19 november 2007
Geloof, hoop en liefde
12 november 2007
Vergeving
05 november 2007
Het leven als geschenk
28 oktober 2007
Ziel en geest
21 oktober 2007
Hoop
14 oktober 2007
Onderweg
07 oktober 2007
Martha en Maria
30 september 2007

Kerstoverdenking 2020

 

Kern van de overdenking

 

Wij betwijfelen ten zeerste of de verhalen van Lukas en Mattheüs, een juiste weergave zijn van de geboorte van Jezus en ze zijn hoogstwaarchijnlijk niet echt gebeurd, maar de gevoelswaarde die onder die verhalen zit, heeft door de eeuwen heen stand gehouden. Vrede op aarde, vrijheid, menselijkheid, een rechtvaardige wereld zonder onderdrukking of uitbuiting, licht brengen waar het donker is, het zijn nog altijd de sleutelwoorden bij het kerstfeest en dat dat zo is, geeft aan dat de kern van wat Jezus ons bracht bij het vieren van zijn geboorte vooral dan weer in ons opleeft. Mildheid voor de ander, vrijgevigheid voor de armen en vrede nastreven in plaats van strijd, het hoort bij kerst.

 

Overdenking

 

Alle talkshows op de televisie gaan over corona en je hebt soms het gevoel dat je nu wel genoeg artsen en virologen hebt horen vertellen dat ze ook niet weten hoe het verder gaat, maar we er natuurlijk alles aan moeten doen om de mensen op te vangen.

 

Maar soms is er een talkshow waarin iemand verslag doet van zijn ervaringen met het coronavirus op een manier die je aangrijpt. Onlangs zat er een man die vertelde dat hij vijf maanden op de intensive care had gelegen, maar er nu langzaam weer bovenop kwam. Vijf maanden! Zijn spierweefsel was zo verzwakt, dat hij zich nauwelijks kon bewegen en hij met behulp van fysiotherapie weer moest leren lopen.

 

Maar dat was nog niet alles. Hij vertelde ook dat hij en zijn vrouw allebei corona hadden en ze allebei op dezelfde dag met een ambulance naar het ziekenhuis werden gebracht. Ze lieten twee jonge kinderen thuis achter, waarover familieleden zich later hebben ontfermd. Je hoort het en je denkt: hoe kom je zo’n ontwrichting van je bestaan weer teboven. Hoe gaat dat met je werk, je inkomen, je toekomst plannen die allemaal niet meer doorgaan. Dat werd niet verteld, maar het zette me aan tot een gedachtenexperiment.

 

Stel, dacht ik, dat nu in een talkshow Jozef te gast was en dat die vertelde dat hij met zijn hoogzwangere vrouw Maria van Ter Apel naar Amsterdam moest om zich te laten inschrijven als asielzoeker of aan een andere bureaucratische verplichting moest voldoen. Je kunt genoeg van die verplichtingen verzinnen. En stel dat hij zou vertellen dat ze in geen enkel hotel terecht konden, dat ook de opvang van het Leger des Heils helemaal vol was en zijn vrouw uiteindelijk moest bevallen in de stal van een kinderboerderij in Amsterdam. Dan zou je dat verhaal toch heel anders ondergaan dan het bijbelse kerstevangelie dat we elkaar vrijwel elke Kerst voorlezen. Om nog maar buiten beschouwing te laten wat er verder nog in dat evangelie wordt beschreven. Engelen? Herders? In onze tijd waarschijnlijk alleen een politieagent die het echtpaar als daklozen zou bekeuren voor het ongeoorloofd overnachten in een stal van de gemeente Amsterdam.

 

Uit dit gedachtenexperimentje blijkt wel dat het onmogelijk is om het verhaal over de geboorte van het bijzondere kind Jezus in onze tijd op een enigszins aannemelijke manier te situeren. Alleen het oude kerstevangelie volgens Lukas dat Chimène voordroeg brengt ons in contact met de bovennatuurlijke sferen rondom de bijzondere geboorte van de bijzondere man die Jezus was.

 

Lukas is een van de twee evangelisten die aandacht besteedt aan de geboorte van Jezus, naast hem doet ook Mattheüs hier verslag van. Beide verhalen zijn heel rijk aan symboliek.

De ster van Bethlehem bij Mattheüs treffen we al eerder aan in het boek Numeri van het OT. Daar staat te lezen dat de profeet Bileam orakelt dat een ster opkomt uit Juda, een scepter uit Israël, die het land van zijn vijanden verovert. De ster is op die manier al heel vroeg het symbool van Israëls verlosser.

 

Bij Lukas is die ster er niet, zijn beschrijving richt zich op de omstandigheden rond de geboorte van het kerstkind. Het werd in een stal geboren en Lukas wil hiermee waarschijnlijk tot uitdrukking brengen dat voor een bevrijder als Jezus geen plaats was in de wereld van zijn tijd.

 

Terwijl ergens in een stal de geboorte plaatsvindt, bewaken in dezelfde streek de herders hun schaapskudden. Een plotseling verschijnende engel in hun midden veroorzaakt opschudding, maar de engel stelt hen gerust, want hij verkondigt grote blijdschap waarin het hele volk zal delen.

 

Engelen zijn de trouwe bespelers van het bijbelse toneel. Ze komen herhaaldelijk voor in de joodse overleveringen en in de verhalen en legenden van de antieke culturen rondom Israël.

In de oudheid was het gebruikelijk om de alom aanwezige engelen bij het leven van alledag te betrekken. Misschien dat dit onberedeneerbare geloof in engelen te maken heeft met het diepe verlangen van mensen om vanuit de kosmos beschermd en geholpen te worden. In onze onttoverde wereld nemen ze praktisch geen plaats meer in, maar hier en daar duiken ze nog op in de verhalen en getuigenissen van enkelingen die niet twijfelen aan het bestaan van deze vogelachtige wezens uit het goddelijk leger.

 

Zo is het ook met de verhalen die onze antieke voorouders aan elkaar doorgaven. De mythologische vertellingen Van Mattheüs en Lukas maken geen deel meer uit van onze voorstellingswereld. In het kerstverhaal in onze tijd hebben wij geen beleving meer van engelen en herders, of van een ster die wijzen de weg wijst, ons kerstverhaal gaat over opgetuigde kerstbomen, familiebijeenkomsten, wintersport en veel eten aan een rijkelijk voorziene dis. En veel, heel veel kerstfilms.

 

En nu, in deze coronatijd, lees je dat de mensen klagen dat ze kerst niet meer kunnen vieren zoals ze dat traditiegetrouw altijd deden. De familie komt niet bij elkaar, er is geen gezelligheid rondom de kerstboom en het aanrichten van een feestelijk kerstdiner is ook niet wat het was als dat niet in groot gezelschap kan.

 

Opluchting bij de mensen die vroeger altijd zo’n hekel hadden aan die verplichte kerstvieringen met familieleden, de ouders op eerste kerstdag en de schoonouders op de tweede, daar hoor of lees je vreemd genoeg ineens bijna niets meer over. Maar om dit jaar eens een keer niet de populistische praatjes van je zwager te hoeven aanhoren en voor een keer verschoond te blijven van het dronken gezwets van oom Jan, dat zou je toch ook wel als een lichtpuntje van corona kunnen zien.

 

Wij betwijfelen ten zeerste of de verhalen van Lukas en Mattheüs, een juiste weergave zijn van de geboorte van Jezus en ze zijn hoogstwaarchijnlijk niet echt gebeurd, maar de gevoelswaarde die onder die verhalen zit, heeft door de eeuwen heen stand gehouden. Vrede op aarde, vrijheid, menselijkheid, een rechtvaardige wereld zonder onderdrukking of uitbuiting, licht brengen waar het donker is, het zijn nog altijd de sleutelwoorden bij het kerstfeest en dat dat zo is, geeft aan dat de kern van wat Jezus ons bracht bij het vieren van zijn geboorte vooral dan weer in ons opleeft. Mildheid voor de ander, vrijgevigheid voor de armen en vrede nastreven in plaats van strijd, het hoort bij kerst.

 

Het is onmiskenbaar dat ons geweten in grote mate is gevormd door wat Jezus ons leerde en voorleefde. In zijn ogen bestaan er geen slechte of kwaadwillige mensen die je met wetten of straffen tot de orde kunt roepen.

Wie er wél bestaan, dat zijn de verlorenen, de verdwaalden, de angstige en wanhopige mensen die uit hun eenzaamheid moeten worden gehaald en in het licht moeten worden gezet.

 

Juist op deze dag van het jaar hebben wij daar aandacht voor en dat is niet toevallig. Want in ons leeft het eeuwenoude verlangen naar een wereld waarin vrede is en gerechtigheid. Een wereld waarin we niet oordelen, maar kunnen begrijpen en vergeven. Waarin we medemensen niet neersabelen, maar oprichten. Waarin geen scheiding tussen mensen wordt gemaakt, maar begrepen wordt dat wij in onze noden en behoeften gelijk zijn aan elkaar. Omzien naar de ander, vrede zoeken waar strijd geboden lijkt.

 

Dat is het verlangen dat bij kerst hoort en zonder ons daarvan echt bewust te zijn, houden wij daarom de tradities rond kerst in ere. Vanuit dat diepe en onvervulde verlangen naar een wereld die ons werd getoond door het filter van de man van Nazareth. Een mensenwereld waarin liefdevolle aandacht voor de schepping en oprechte betrokkenheid met de medemens gewone dingen zijn. Dat is ook en misschien wel het allerbelangrijkste wat het kerstfeest in ons oproept en daarom moeten we het blijven vieren, corona of geen corona.