Licht

Licht

Kern

Dat licht leven is en de mens die in het donker schuilt niet aan leven toekomt. Hoe moeilijk kan het zijn om dit als richtsnoer voor ons bestaan vast te houden? Het is ons in alle grote verhalen uit alle religies tot in den treure verteld en voorgehouden. Laten we dat weer de aandacht geven die soms verdwenen lijkt. Voor ons eigen bestwil en de mensen om ons heen.

De tegendruk is soms formidabel, maar uiteindelijk is het de harmonie van onszelf met alles in de schepping die het laatste woord moet hebben en ons vrijheid, eenheid, begrip, waarheid en schoonheid zal brengen. Wie erop vertrouwt, heeft de eerste stap naar harmonie al gezet. Laten we dat vasthouden, alle dagen dat wij in het licht verkeren.

Overdenking

In deze tijd van het jaar kom je veel beschouwinkjes en bespiegelingen tegen over de mooie kleuren van de herfst, de natuur die in winterslaap gaat en de kale takken van de bomen en de struiken die dat onderstrepen. Aan de hand van die observaties kom je dan diepzinnige en quasi-diepzinnige uitspraken tegen over loslaten om weer opnieuw te beginnen. Over ontwortelen om weer nieuwe wortels te vinden en over de veerkracht gevende invloed van de seizoenen.Voor veel dichterlijk ingestelde zielen is herfst een feest, een bijzonder jaargetijde dat tot denken stemt over de cycli van het leven en hoe fascinerend dat allemaal is.

Maar er zijn ook mensen die het juist in deze tijd van het jaar moeilijk hebben. Ze lijden aan najaarsdepressie en als je internet erover raadpleegt, dan zijn dat er heel wat.  Ongeveer 10 % van onze bevolking lijdt aan de "winter blues". Ze voelen zich een beetje neerslachtig, ze zijn lusteloos, ze slapen niet zo goed, ze hebben minder zin in seks en juist meer eetlust en ze zijn voortdurend moe. In de meeste gevallen gaan die blues weer over als de lente aanbreekt maar, zo waarschuwen de zelfbenoemde therapeuten op internet, als je er niets aan doet loop je de kans dat je in een blijvende depressie terechtkomt. De beste remedie is volgens die therapeuten onveranderlijk om je tegen betaling te laten inschrijven voor hun cursussen, maar als je daar niet direct voor te porren bent, hebben ze ook nog wel de nodige raadgevingen.

Die raadgevingen komen er in het algemeen op neer dat je je klachten serieus moet nemen en je er vooral over moet praten met vrienden of familieleden. Naar buiten gaan en bewust frisse lucht inademen, naar de sauna gaan, bewust eten  en leren omgaan met je verdriet. Allemaal raadgevingen waarvan ik denk: als je in de winter blues zit, dan is dat wel het laatste waar je zin in hebt.  En ook als je geen last hebt van het najaar, dan zou je het wel krijgen als je zou doen wat de therpeuten je aanraden.

Wat wel als een rode draad door al die welgemeende adviezen en verklaringen loopt, is de functie van het licht. Het verminderende daglicht wordt in brede kring als de oorzaak van zo'n najaarsdepressie beschouwd en dat zou te verhelpen zijn met lichttherapie. Een sterke lamp helpt je, als je het moet geloven wat je leest, in geen tijd van de klachten af. Het moet natuurlijk wel een sterke lamp zijn, direct te bestellen via de website.

Nu is licht op zichzelf natuurlijk wel iets heel bijzonders. En het is spannend om kennis te nemen van de lichttheorieën van Einstein en andere grote natuurkundigen. Spannend, omdat licht iets is dat aan de ene kant altijd om ons heen en bij ons is en aan de andere kant een volstrekt onbegrijpelijk fenomeen is. En het is zo essentieel voor ons bestaan, dat het geen toeval kan zijn dat de dichter van Genesis het maken van het licht als een van de eerste scheppingsdaden van God beschrijft.

Volgens Einstein is het licht niet onderworpen aan de natuurwetten die overal elders in de kosmos optreden. Licht is de enige constante waarde en laat zich niet vangen, op geen enkele manier.

Het is daarom eigenlijk helemaal niet zo verbazingwekkend dat het licht bij mensen sinds onheugelijke tijden vragen oproept. De oermens zal bij nacht naar de hemel gekeken hebben en zich hebben afgevraagd hoe het uitspansel van oplichtende sterren tegen een gitzwarte achtergrond tot stand is gekomen en wat het bewerkt.

Het is een vraag waaruit vrijwel alle religies zijn voortgekomen en het is geen wonder dat in religies het licht een van de belangrijkste elementen is. Wij spreken nog steeds over het licht van Christus, de oude kerk sprak over Christus als God uit God, als licht uit licht en beroemd is de verzuchting van Kerkvader Augustinus gericht aan God: in uw licht zien wij het licht.

Vanuit de gnostiek zijn wij vertrouwd met het beeld dat in ons een innerlijk licht aanwezig is, de Christus-in-ons. Denkers uit alle tijden en alle windstreken hebben de impulsen van dat innerlijke licht uitgelegd en verbeeld in mythologische verhalen, legenden en godsdienstige uitgangspunten. In het verhaal over de verheerlijking op de berg bij Matteüs 17 : 2 neemt Jezus drie discipelen mee op een hoge berg en daar veranderde hij voor hun ogen van gedaante. Zijn gezicht straalde als de zon en zijn kleren werden wit als het licht. Bij Johannes is hij het licht der wereld en op talloze andere plaatsen in de bijbel is God synoniem voor het licht.

In de antieke oudheid was verering van de zon als zonnegod wijdverbreid en ook wel logisch. Elk levend schepsel is immers volledig afhankelijk van de zonnestraling. Zon en aarde brengen samen de vruchten voort waar mens en dier van bestaan.

Wij beschouwen het als een vanzelfsprekend proces, maar daarin houden we geen rekening met de betovering die hier in wezen achter zit. De zon boven onze hoofden ontvangt op allerlei manieren energie vanuit het heelal, vanuit de melkweg. En die melkweg betrekt zijn energie weer uit andere sterrenstelsels, onmetelijk groot en onmetelijk ver weg. Ons blikveld is beperkt, maar zonder het te beseffen zijn wij iedere dag van ons leven afhankelijk  van stelsels op lichtjaren afstand.

In de regenboog valt het licht van de zon uiteen in zeven verschillende kleuren. De zon straalt zeven soorten licht uit en die zevenvoudigheid is de antieken natuurlijk niet ontgaan. Genesis beschrijft zeven scheppingsdagen, Pythagoras noemt het getal zeven het voertuig van mens en kosmos. De indische Rig Veda, die van voor 1200 voor Christus dateert, kent zeven wijzen die samen de zeven levensstralen vormen. In Spreuken 9 vers 1 staat te lezen: Wijsheid heeft haar huis gebouwd, zeven zuilen heeft ze uitgekapt.

De oude filosofen hebben over een waarnemingsvermogen en een intuïtie beschikt die bij ons grotendeels zijn vervaagd. Wij lijken menigmaal op die leerling in het bekende boeddhistisch verhaaltje die door zijn meester terecht wordt gewezen omdat hij alleen maar kijkt naar wat in zijn directe blikveld ligt. De leraar wijst naar de maan en vraagt: wat zie je? En de leerling antwoordt: uw wijsvinger. Waarop de leraar hem toevoegt: je ziet de maan niet waarop ik wijs omdat je alleen maar oog voor mijn wijsvinger hebt. En door dat te doen ontgaat je waar ik naar verwijs.

Er zijn spirituele en esoterische scholen die de mens zien als een lichtweerkaatsing van de zevenvoudige zonnestraling. Voor mij is het moeilijk om mij dat voor te stellen omdat ik vanuit mijn karakter geneigd ben om niet direct alles voor waar te houden wat mij als waarheid wordt aangereikt. Mensen die mij vertellen over het aura dat om me heen zweeft, die het hebben over de chakra die me in de weg zit, ik luister er wel naar omdat hun gedachtengoed me interesseert, maar het gebeurt ook heel vaak dat ik de indruk krijg dat bij hun vooral leeft dat wat zij vinden, ik ook moet vinden en dat geeft me dan ongemakkelijk gevoel.

Maar aan de andere kant zou het ook niet zo verkeerd zijn als wij iets van de betovering die in de schepping en alles wat die schepping ons brengt, weer zouden kunnen ervaren. We hebben aan het begin van onze bijeenkomst het lied "morning has broken" gezongen. In dat lied staat Juich voor de schoonheid van alle vruchten in bloei, alles in volheid daar waar Hij (met een hoofdletter) staat.En even verderop: Geef heel je wezen, dank voor wat Eden ooit gaf. Het zijn zinnen die hun betekenis verliezen zodra je ze gaat analyseren op hun precieze betekenis en daarom moet je dat ook niet doen. Want ze geven alleen een gevoel weer en bij degene die op dat gevoel aanslaat, resoneert er iets. Iets van langvervlogen tijden, tijden waarin de wereld nog niet was onttoverd door een computertechnologie die het collectieve menselijk geheugen vervangt door bytes en processors.

De oude religies en wijsheidstradities noemen zeven idealen waarnaar een mens te streven heeft, te weten vrijheid, eenheid, begrip, harmonie, waarheid, goedheid en schoonheid. Het zijn de zeven goddelijke stralen die in de ziel moeten resoneren en in sommige gemeenschappen worden ze gesymboliseerd door het aansteken van zeven kaarsen. Elk van de opgenoemde deugden staat dan voor een lichtvonk in de ziel, afkomstig van het grote licht en dat grote licht is de constante die altijd aanwezig is en daardoor vertrouwen en sterkte geeft.

Ik weet iets van de wetenschappelijke theoriëen over het licht, maar die theorieën nemen het raadsel van het ontstaan en de werking van het licht voor mij niet weg. Daarom kost het mij geen enkele moeite om licht te zien als iets dat onze natuur te boven gaat en daardoor iets goddelijks heeft. De mens die de invloed van dat licht ondergaat kun je vergelijken met een prisma, die het binnenkomende licht onder een andere hoek weer uitzendt. Het goddelijke licht stroomt onafgebroken binnen, maar komt vanuit geheeel andere invalshoeken terecht in ons bewustzijn. Dat bewustzijn raakt van slag als het door de bomen het bos niet meer kan ontwaren en wordt daardoor dan letterlijk verduisterd.

Als die verduistering zich voordoet, is het herfst in de ziel en kaalslag ligt dan op de loer. En je bent vergeten dat de mens bedoeld was als een drager van het licht. Alle religies sporen ons aan om dit te beseffen.

Dat licht leven is en de mens die in het donker schuilt niet aan leven toekomt. Hoe moeilijk kan het zijn om dit als richtsnoer voor ons bestaan vast te houden? Het is ons in alle grote verhalen uit alle religies tot in den treure verteld en voorgehouden. Laten we dat weer de aandacht geven die soms verdwenen lijkt. Voor ons eigen bestwil en de mensen om ons heen.

De tegendruk is soms formidabel, maar uiteindelijk is het de harmonie van onszelf met alles in de schepping die het laatste woord moet hebben en ons vrijheid, eenheid, begrip, waarheid en schoonheid zal brengen. Wie erop vertrouwt, heeft de eerste stap naar harmonie al gezet. Laten we dat vasthouden, alle dagen dat wij in het licht verkeren.