Mr.drs. Johan de Wit

Mr. drs. Johan de Wit is onze voorganger. Hij is in Leiden en in Kampen opgeleid tot jurist en theoloog. Naar eigen zeggen heeft hij zijn theologische studie ervaren als een heel uitgebreide cursus algemene ontwikkeling.

 

De verbeelding waartoe de menselijke geest in staat is, blijft hem verwonderen en vanuit die verwondering spoort hij ons aan tot zelfonderzoek.

Alles begint en eindigt bij het kennen van jezelf en wat ons is overgeleverd uit de oude boeken en met name de leringen en uitspraken van Jezus helpen ons daarbij. Door het filter van de man uit Nazareth kunnen wij de wereld anders zien dan wij gewend zijn en dat is, aldus Johan de Wit, het grote geheim van religieus zijn.

 

De vrijzinnigheid is voor hem de enige geloofsrichting waarin het raadsel van de verhouding tussen God en mens en ons bestaan in deze wereld op een aanvaardbare en voorstelbare manier ter sprake gebracht wordt.


Overdenkingen:
Herdenking overledenen
17 november 2024
De wonderbaarlijke visvangst
20 oktober 2024
de onrechtvaardige rentmeester
22 september 2024
Godsbeelden
16 juni 2024
Pinksteren
19 mei 2024
religie en natuur
21 april 2024
Pasen
31 maart 2024
De zaaier
18 februari 2024
De plaats die je inneemt
21 januari 2024
licht en liefde
25 december 2023
de rijke jongeling
19 november 2023
In de storm
22 oktober 2023
De grensoverschrijdingen van Jezus
10 september 2023
De zaligsprekingen
18 juni 2023
Het vijfde gebod (eert uw vader en moeder)
14 mei 2023
paasoverdenking
09 april 2023
Oordelen
19 maart 2023
De schepping
19 februari 2023
schepping of evolutie
22 januari 2023
kerstoverdenking 2022
25 december 2022
Het offer van Abraham
20 november 2022
Zorgen voor de dag van morgen
16 oktober 2022
De menselijke geest
18 september 2022
herbezinning
04 september 2022
Pinksteroverdenking
05 juni 2022
De Christus van Paulus
15 mei 2022
Paasoverdenking
17 april 2022
Jotam
20 maart 2022
De onzekerheid van de ziel
20 februari 2022
Overdenking (Jezus en de armen)
16 januari 2022
Kerstoverdenking Zeist
25 december 2021
Grenzen van het ego
12 december 2021
Ruth
21 november 2021
Twijfels
17 oktober 2021
Overdenking (Jeremia en Jezus)
19 september 2021
Overdenking (David en Goliath)
15 augustus 2021
demonen
13 juni 2021
Pinksteroverdenking
23 mei 2021
Kerstoverdenking 2020
25 december 2020
150 jaar vrijzinnigheid
22 november 2020
De rijke jongeling
18 oktober 2020
Omgang met elkaar
20 september 2020
overdenking
16 augustus 2020
de creativiteit van eva
21 juni 2020
Paasboodschap 2020
12 april 2020
overdenking Jezus
16 februari 2020
Overdenking Simson
19 januari 2020
kerstoverdenking
25 december 2019
de vrijheid van Paulus
15 december 2019
overdenking
24 november 2019
spiritualiteit toen en nu
20 oktober 2019
Overdenking (wantrouwen machthebbers)
15 september 2019
klein en groot
01 september 2019
Pinksteroverdenking
09 juni 2019
de vrouw
19 mei 2019
de zin van religie
20 januari 2019
spiritualiteit van kerst
25 december 2018
Het kinderpardon
09 december 2018
Vertrouwen
09 december 2018
overdenking (verlies van godsbeelden)
25 november 2018
Overgangen
21 oktober 2018
De anderen
02 september 2018
De richting van je leven
17 juni 2018
Overdenking Pinksteren (bezinning)
20 mei 2018
paasoverdenking
01 april 2018
innerlijke tegenkracht
18 maart 2018
De verlamde man
19 februari 2018
Toren van Babel
21 januari 2018
Kerstoverdenking
25 december 2017
Job
26 november 2017
De zondebok
15 oktober 2017
Het tiende gebod
17 september 2017
vrijheid
03 september 2017
overdenking Pinksteren
04 juni 2017
Meimaand Mariamaand
14 mei 2017
Overdenking Pasen 2017
16 april 2017
Blijf niet staren op wat vroeger was
19 maart 2017
Het nut van religie
19 februari 2017
overdenking kerst
25 december 2016
Beloften
11 december 2016
De roeping van Mozes
20 november 2016
Licht
16 oktober 2016
De ongrijpbaarheid van de liefde
18 september 2016
Schuld en schaamte
03 juli 2016
Angst
19 juni 2016
Pinksterpreek
15 mei 2016
Paaspreek
27 maart 2016
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan
21 februari 2016
Het vijfde gebod
17 januari 2016
Kerstpreek 2015
25 december 2015
Menselijk tegenover
21 juni 2015
De trooster, heilige geest
17 mei 2015
Macht
15 maart 2015
Grondhoudingen van het koninkrijk
15 februari 2015
Kerstpreek 2014
25 december 2014
Richteren11: 29-35
16 november 2014
Correcties van de ziel
19 oktober 2014
Lazarus
21 september 2014
Licht
18 mei 2014
Paaspreek 2014
20 april 2014
De heilige geest
16 maart 2014
De bruiloft te Kana
16 februari 2014
De verloren zoon
19 januari 2014
Identiteit
17 november 2013
Eerbied voor de schepping
20 oktober 2013
Onze schaduw
15 september 2013
De ander
16 juni 2013
Pinksterpreek
19 mei 2013
Luchtfietserij
21 april 2013
Paaspreek 2013
31 maart 2013
Het koninkrijk van Jezus
17 maart 2013
Bildung
17 februari 2013
Wetenschap en wijsheid
27 januari 2013
kerstpreek 2012
25 december 2012
Wat blijft en voorbijgaat
18 november 2012
Geest
21 oktober 2012
Religie
16 september 2012
Verlangen naar eenheid
17 juni 2012
Het buitenissige
20 mei 2012
De kunst van het liefhebben
18 maart 2012
Verwachtingen
19 februari 2012
Idealisme
29 januari 2012
kerstpreek 2011
24 december 2011
Mens en tijd
20 november 2011
Vrijzinnigheid
16 oktober 2011
Wat beweegt ons?
04 september 2011
Het verlangen naar macht
15 mei 2011
Het verlangen naar macht
17 april 2011
Religie en wetenschap
20 maart 2011
Beeldvorming
20 februari 2011
De grenzen van het ego
23 januari 2011
Kerstpreek 2010
25 december 2010
Richting zoeken
27 november 2010
Metamorfosen
21 november 2010
Het goede leven
19 september 2010
Het 7e zegel
20 juni 2010
Hoeders
18 april 2010
Het onzichtbare christendom
21 maart 2010
Mozes
21 februari 2010
Simson
17 januari 2010
De Christus
15 november 2009
Hebben en zijn
18 oktober 2009
Een eigen weg
06 september 2009
Bevrijding door liefde
05 juli 2009
De verborgen Jezus
21 juni 2009
Leven in verhalen
17 mei 2009
Betekenis van het Evangelie
19 april 2009
De ander
15 maart 2009
Geest van de waarheid
15 februari 2009
God als geheim in ons leven
25 januari 2009
Kerstpreek 2008
25 december 2008
Verzet en overgave
21 december 2008
Tien geboden
16 november 2008
Relatie mens/natuur
19 oktober 2008
Het mysterie mens
21 september 2008
De geest
18 mei 2008
Liefde als leidraad
20 april 2008
Symbolen
13 april 2008
Exodus
30 december 2007
De 2e kant van de mens
16 december 2007
Geloven in de toekomst
09 december 2007
Natuur
02 december 2007
Trouw aan jezelf
26 november 2007
Projectie
19 november 2007
Geloof, hoop en liefde
12 november 2007
Vergeving
05 november 2007
Het leven als geschenk
28 oktober 2007
Ziel en geest
21 oktober 2007
Hoop
14 oktober 2007
Onderweg
07 oktober 2007
Martha en Maria
30 september 2007

licht en liefde

Licht en liefde

We vieren het kerstverhaal ieder jaar en ieder jaar lezen we dan uit de Evangeliën over de komst van het kind dat ons licht in de duisternis brengt. Licht dat de duisternis verjaagt. Licht dat rechtvaardigheid, zorg voor elkaar en liefde en harmonie zal brengen. De idealen die wij koesteren kunnen niet zonder licht.

 

In alle religies is het licht de bron en de oorzaak van alle goeds. In alle religies woedt een eeuwige en niet aflatende strijd tussen licht en duisternis. De mens kijkt al vanaf zijn oorsprong naar omhoog, naar de hemel. Overdag ziet hij de zon, ‘s nachts ziet hij het uitspansel van de oplichtende sterren tegen een gitzwarte achtergrond en het roept vragen in hem op waarop hij al eeuwenlang het antwoord niet te weten komt.

 

De ouden wisten intuïtief dat de schepping niet mogelijk was geweest zonder licht en zij weefden verhalen daaromheen. In alle scheppingsverhalen schept de schepper licht of scheidt hij de duisternis van het licht. Die verhalen resoneren in ons en maken iets in ons los dat wij niet kunnen verklaren, maar wel ervaren en beleven.

 

Licht laat zich niet vangen, het is een mysterie, op geen enkele wijze te begrijpen, daarom is het alleen aan God voorbehouden om het licht te scheppen en te scheiden van de duisternis, om hemel en aarde te maken.

 

De schrijvers van de Evangeliën is dit niet ontgaan. De wijzen uit het Oosten bij Matteüs zien een ster aan de hemel opgaan en deze ster gaat voor hen uit totdat hij blijft stilstaan boven de plaats waar het kerstkind is geboren. De herders bij Lukas worden omgeven door een stralend licht terwijl een engel uit de hemel hun vertelt dat hun redder is geboren in de stad van David. Johannes verhaalt over het licht voor de mensen dat in de duisternis schijnt en door de duisternis niet is gegrepen.

 

In de kersttijd zijn wij ontvankelijk voor aansporingen om goed te zijn voor onze medemens, om te streven naar vrede en om niet teveel toe te geven aan onze egoïstische neigingen. Wees lief voor elkaar en geniet met elkaar van de kerstdagen, zo kun je de boodschap zo ongeveer wel samenvatten die via krant, radio en televisie aan ons rond kerst wordt overgebracht.

 

Niet alleen licht, ook liefde voor het leven en elkaar is de kerstboodschap. Dat is niet verwonderlijk, van licht naar liefde is een kleine stap. Net als het licht is ook de liefde onmisbaar voor het leven. Wie zonder liefde door het leven gaat, leidt een ellendig bestaan. God, zo houden de Evangelisten ons voor, is niet alleen licht, hij is ook liefde.

 

Kerst gaat daarom niet alleen over de komst van het licht, maar ook over liefde, over onze betrokkenheid op elkaar en de harmonie die wij zoeken in onze omgang.

 

Via onverwachte wendingen of ogenschijnlijk onmogelijke gebeurtenissen breekt de liefde in. In de Christmas Carol Scrooge and Marlowe van Dickens krijgt de hardvochtige vrek Scrooge bezoek van de geest van zijn al even gierige overleden compagnon, die hem waarschuwt voor de gevolgen van zijn liefdeloosheid.

 

Scrooge ontdekt hierdoor dat liefde en vriendschap van oneindig veel meer waarde zijn dan geld en bezit.

Juist dit verhaal, over inkeer en bekering tot naastenliefde is eindeloos vaak verfilmd, verteld en nagespeeld en dat is niet voor niets zo. Wij verlangen allemaal naar een leven waarin begrip en goedheid en liefde voor elkaar de boventoon voeren.

 

Goed zijn voor elkaar, liefdevol met elkaar omgaan, wij horen het vaak. Zo vaak, dat je er soms moeite voor moet doen om je de betekenis van wat liefde eigenlijk is, weer voor ogen te brengen. Het woord krijgt eigenlijk pas een beleving als je een verhaal tegenkomt waarin die liefde wordt verbeeld.

 

Zo’n verhaal kwam ik tegen toen ik in gesprek raakte met een vrouw die werkzaam is voor ouderen in een woonzorgcentrum. Wat zij mij vertelde, maakte diepe indruk op me en bracht als in een flits de strekking van de komst van het kerstkind hier op aarde weer heel dichtbij.

 

Het verhaal dat zij mij vertelde, ging over een bejaard echtpaar, dat zijn oude jaren doorbracht in een wooncomplex, dat mooi gelegen was in een groot park. Hun huisje lag aan een mooie, lommerrijke vijver en in de zomer brachten zij hun avonden vaak gezamenlijk door op een bankje aan de rand van die vijver.

 

De vrouw voerde dan de zwanen die daar zwommen en zij spraken over de dingen die hun bezighielden. De genegenheid die zij van hun enige zoon ondervonden, was daarbij menigmaal het onderwerp van gesprek. Het echtpaar vergeleek de trouw waarmee hij hun bleef bezoeken wel eens met de trouw die je vindt bij zwanen; als een van het zwanenechtpaar overlijdt, neemt de achtergebleven zwaan geen nieuwe partner, maar blijft de rest van zijn leven alleen achter.

 

Op een dag overleed de oude vrouw aan een hartstilstand en bleef haar man alleen achter. Hij en zijn overleden vrouw hadden een liefdevol huwelijk gehad en hij was verdrietig en stil, maar als herinnering aan de goede tijden die zij samen hadden gehad, kwam hij dagelijks naar het bankje aan de vijver en voerde hij dan de zwanen die daar rondzwommen.

 

Zijn vrouw had hem, voordat zij overleed, gevraagd om dat te doen en het gaf hem troost dit te kunnen doen. Maar het was niet alleen de troost die voor hem belangrijk was, want daags na de dood van zijn vrouw had zich een zwaan bij de andere gevoegd, die er voorheen niet was geweest. De onbekende zwaan was kennelijk alleen, maar was absoluut niet schuw en zwom voortdurend heel dicht bij het bankje waarop de man zich dagelijks neerzette.

 

En iets in de houding van de zwaan kwam de man bekend voor, de manier waarop de zwaan naar hem keek en de houding die zij aannam als hij tegen het dier praatte, brachten hem gaandeweg tot de overtuiging dat dit geen gewone zwaan was, maar zijn geliefde vrouw die hem nu in de gedaante van die zwaan gezelschap hield.

De dagen verstreken en iedere dag bracht de man meer uren op het bankje door om te kijken naar de zwaan die hem kwam opzoeken zodra zij hem gewaar werd.

 

Toen trof ook het noodlot de man. Hij viel, brak zijn heup, en moest worden opgenomen in het ziekenhuis. Daar kreeg hij bezoek van zijn zoon en hij vroeg hem om iedere dag naar de vijver te gaan en de zwaan te voeren. En vooral tegen haar te praten, omdat die zwaan zijn overleden moeder was.

 

Zijn zoon was een tikkeltje sceptisch, maar beloofde toch om dit te doen en hij kwam iedere dag naar de vijver om de zwaan te voeren. Maar… de zwaan verscheen niet en hij vertelde het aan zijn vader in het ziekenhuis.

 

Die zei daarop dat hij tegen haar moest praten en haar duidelijk moest maken wie hij was, dat zijn vader in het ziekenhuis lag, maar niet dood was en binnenkort weer op het bankje aan de vijver zou komen zitten.

 

Alhoewel aanvankelijk wat schouderophalend, deed de zoon dat toch en wonderlijk genoeg zwom de zwaan nu wel naar het bankje om het voer dat haar werd aangeboden in ontvangst te nemen.

 

De oude man herstelde en na zijn revalidatie nam hij weer zijn vertrouwde stekje aan de vijver in. Dat ging zo enige maanden door, dagelijks bracht de oude man door op het bankje en dagelijks kwam de zwaan hem gezelschap houden. Op de dag voor kerstmis kwam zijn zoon hem weer opzoeken, maar hij trof hem niet in zijn huis aan.

 

Dat was onverwacht, want het was een koude winterdag en hij had verwacht dat zijn vader hem met een kop thee in huis op zou wachten. Het was veel te koud om buiten te zijn.

 

Maar hij ging toch naar buiten om poolshoogte te nemen en daar zag hij zijn vader zitten op zijn oude vertrouwde plek. Met een glimlach wandelde hij ernaar toe, in de overtuiging dat de oude man door zijn zwaan de tijd en de temperatuur weer eens vergeten was.

 

Maar toen hij het bankje naderde, viel hem iets vreemds op. Zijn vader zat onbeweeglijk, als uit steen gehouwen op het bankje en enigszins ongerust spoedde hij zich ernaar toe, bang dat hij onwel was geworden. En toen hij bij hem was aangekomen, bleek zijn vrees bewaarheid: zijn vader was kennelijk overleden, want hij zat onbeweeglijk en verstijfd op de bank.

 

De zoon keek naar de vijver of de zwaan in de buurt was, maar hij zag haar niet. Hij liep om de bank heen om de pols van zij vader te voelen, maar voordat hij daartoe kwam, zag hij het: aan de voeten van zijn overleden vader lag de dode zwaan.

 

In het verhaal dat ik vertelde, breekt het ongerijmde en bovennatuurlijke in ons gewone leven in. Dat ongerijmde stoort ons niet, omdat het ons dichter bij ons gevoel voor waarheid en schoonheid brengt. Zo is het ook met de Kerstevangeliën (en het Evangelie van Johannes). De schrijvers vertellen over het goddelijke dat zijn intrede doet in de beleving van mensen en dat doen zij door een verhaal in concrete beelden weer te geven. Een miraculeuze geboorte, tekenen uit de hemel en de onschuld van een kind dat uit heel gewone ouders geboren wordt. Alles in dienst van het licht, de goddelijke vonk die in de mensen ontstoken wordt als zij kennismaken met de Christus die de hoofdpersoon is.

 

Het is niet gewaagd om te zeggen dat de Evangelisten met gebruikmaking van de mythen die zij kenden iets geheel nieuws vertelden. Dat nieuwe is: God is niet het verre van ons af staande wezen, maar het besef is nu doorgebroken dat ieder mens het goddelijke binnen zijn bereik heeft als hij het licht en de liefde koestert.

 

Door het woord dat vlees is geworden, heeft de mens deel gekregen aan de geest die het universum ordent en kan ieder mens drager worden van de goddelijke vonk die je kunt zien als de Christus in jezelf. Dit is het revolutionaire concept van het Evangelie en wij vertellen het aan elkaar ieder jaar, op allerlei manieren en in allerlei variaties. En het spreekt vanzelf dat we dat blijven doen, iedere kerst weer, want wij zijn mensen die in het licht van de liefde willen leven.